Мэҥэбин киэн тутта ааттыыбын

Мэҥэлэр өрөгөй ырыалара

Иннокентий Михайлович Сосин

Мэҥэбил хоһуунтан, Хаҥалас улууһуттан

Өбүгэ үгэһин утумнаан тутуһан;

Өй-санаа кыната - ырабыт уһуктан,

Өрөгөй ырыатын дьиэрэтэ дуоратан.

хос ырыата:

Мэҥэлэр баҕабыт,

Мэндэл күн ырабыт:

Олохпут дьоллоннун,

Олохпут баай буоллун.

Дойдубут дьылҕатын харыстаан, көмүскээн

Дуолан эр санаанан инники дайаммыт,

Элиэнэ илиҥҥи эҥэрин киэбинэн

Эйэ, дьол үүт-тунах ыһыаҕын ыһаммыт.

Х-Ы

Кэрэни, өйдөөҕү, үтүөнү - барытын

Көх үлэ үөһүнэн көҕүлээн, айсыһан,

Сахабыт дойдутун бар дьонун кытары

Сарсыҥҥы күннэрбит саргытын салайсан.

Биhиги – Мэңэлэр

Степан Тимофеев

Хараңа кыра дьон иннигэр

Хаайыыны, таhыыры тулуйбут,

Баламат батталы утарбыт

Баhылай Манчаары дьонобут.

Сэриигэ сэтэрэн киирсибит –

Силлиэлии, буурђалыы кимсибит

Дьоруойбут дьиңнээђэ Сүөдэрдээх

Дьон бэрдэ мэңэлэр дэтэбит.

Дьол-соргу туhугар дьулуурдаах,

Дьулаан да кэмнэргэ тулуурдаах,

Дьулайбат, толлубат дьођурдаах,

Дьоhун дьон мэңэлэр этибит.

Ыарахан дађаны диэбэккэ

Ынчыктаан ылбатах бэйэбит

Күндүттэн күндүбүт биhиэхэ

Көмүскүүр көңүлбүт, эйэбит.

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Константин Бурнашев

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Дойдубун ахтабын ыраахтан

Алааhын, сыhыытын, чараңын

Барытын тарбахпар аађабын.

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Бар дьоммун күндүтүк саныыбын,

Сайдыылаах, сайађас ыаллаах

Санаабар элэңннэн ааhаллар.

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Мэңэттэн сылдьары барытын

Мээнэђэ көрбөккө, кэпсэтэн

Ахтылђан иэйиитин билэбин.

Үөрүүлээх-күүтүүлээх түгэңңэ

Көрсүhэр-түмсүhэр кэмнэргэ

Манчаары тойугун туойабын

Үөрүүнү-көтүүнү үллэстэ.

Ардыгар санаарђаан ыллахха

«Майабыт сайынын» ыллыыбын,

Ол онтон уйулђам уhуктан

Үтүөђэ-кэрэђэ тардыhар.

Сайдыылаах дойдубут дьонноро

Сылайбат күүрүүлээх үлэнэн

Сахабыт сиригэр кэпсэнэр

Мэңэни аатырда турдуннар!

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Константин Бурнашев

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Дойдубун ахтабын ыраахтан

Алааhын, сыhыытын, чараңын

Барытын тарбахпар аађабын.

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Бар дьоммун күндүтүк саныыбын,

Сайдыылаах, сайађас ыаллаах

Санаабар элэңннэн ааhаллар.

Мэңэттэн төрүттээх буоламмын

Мэңэттэн сылдьары барытын

Мээнэђэ көрбөккө, кэпсэтэн

Ахтылђан иэйиитин билэбин.

Үөрүүлээх-күүтүүлээх түгэңңэ

Көрсүhэр-түмсүhэр кэмнэргэ

Манчаары тойугун туойабын

Үөрүүнү-көтүүнү үллэстэ.

Ардыгар санаарђаан ыллахха

«Майабыт сайынын» ыллыыбын,

Ол онтон уйулђам уhуктан

Үтүөђэ-кэрэђэ тардыhар.

Сайдыылаах дойдубут дьонноро

Сылайбат күүрүүлээх үлэнэн

Сахабыт сиригэр кэпсэнэр

Мэңэни аатырда турдуннар!

Мэңэм сирин таптыыбын

Михаил Степанов

Эйэ дэмнээх сылдьыбыт

Уhун кэмңэ олорбут

Кутум-сүрүн биhигин

Мэңэм сирин таптыыбын.

Олох суолун тутуhан

Ойор күнүм тахсыбыт,

Ођом-уруум дэлэйбит

Мэңэм сирин таптыыбын.

Кэлэр кэмиң кэскиллээх,

Үүнэр-сайдар аналлаах

Ахта-саныыр дойдубун

Мэңэм сирин таптыыбын.

Мэңэ сиригэр

Михаил Скрябин

Мэндэ хайа үрдүттэн

Мэңэ ытык сириттэн

Дархан айан аартыгынан

Добун табык дорђооннонон

Манчаарыбыт маңан ата

Быыра суохтуу кыырайбыта.

Мэндэ хайа урдугэр,

Мэңэ төрут сиригэр

Саңа олох илдьиттэрэ

Сайа тыынан киирбиттэрэ.

Хотун Лена өрө тустар Долгунунуу олох устар...

Лена эбэ уутунан

Мэңэ быйаң буоруттан

Күүс-уох ылан барбыттара

Улуу сэрии саллааттара,

Герой уолбут албан аата

Ырыа буолан ылламмыта.

Манна Лена биэрэгэр,

Мэңэ төрүт сиригэр

Саңа Майа кэңиир, тупсар,

Сарпах уота сырдыыр, кыыһар.

Сарсыңңыны тутар-айар

Бүгүн Мэңэ сиригэр.

Майа

Майабыт эн ааккар көрөбүт, сэргиибит Олохпут хаамыытын, хас биирдии хардыытын,

Эн ааккар истэбит, сэңээрэ кэпсиибит,

Бар дьоңңут үөрүүтүн, ынчыгын, ырыатын.

Кыырыктаах кыргыһыы уотугар охтубут Геройдар ааттарын, өлбөт буор куттарын Араңас оңорон, уһааран-куттаран,

Эн добун тумулгар бигэтик уурдубут...

Баара биир бастакы геройдар кэмнэрэ,

Биэстии сыл былааннаах хаамыытын хардыылаан, Мэңэлэр дуо дэтэн, бар дьоннуун бааралаан Барсыбыт үөрүүлээх өрөгөй күннэрэ.

Киэң Мэңэ киңкиниир, килбэйэр киининэн, Эн кэңээн, тэнийэн, киэркэйэн уунэ тур! Кэнэђэс дађаны кэхтибэт кэскиллэн, Үтүмэн үйэни нөңүөлээн туругур!

КЫһЫЛ ЗНАМЯ

Сергей Васильев- Борогонскай

Кыһыл көмүс суруктаах Кыайыы албан знамятын Мэңэлэргэ — биһиэхэ анаатылар, Миитиңнээн уруйдаан туттардылар.

Музыка тохтоло суох ньиргийэр, Ытыс тыаһа түллэ-түллэ күүһүрэр.

Ураа! Ураа! Ыраах сатарыыр,

Саха сирэ бүтүннүүтэ айхаллыыр.

Бу,

Бар дьон куоһарыылаах хардыытын,

Хорсун үлэ чађыл туоһутун Ситистилэр Мэнэ дьонноро,

Төңүлү, Табађа ыаллара,

Мэлдьэхси, Хаптађай ыччаттара,

Баатара, Холгума хорсуттара!

Көрүң,

Көђүйүң,

Күрэхтэһиң! Бу хорсун үлэ хардыытын чађыла,

Бухатыыр үлэ туоһута!

Эһиги, Мэңэлэр, бухатыырдаргыт,

Үлэ знамятын өрө уунааччыларгыт!

Истиң,

Көрүң

эһиги,

Азия, Африка норуотгара,

Ап-чарай супту уулаабыт кулуттара!

Бу Мэңэлэр түмсүүлээх ыаллара,

Бухатыыр саарына ыччаттара Кыайыы күлүүһүн уһаараллар,

Кыстыкка-балтађа таптайаллар.

Көрүң,

Көрүң-

Бука бары!

Үүнүү-сайдыы кирилиэһин лиңкинэччи уураллар, Сырдыктан сырдыкка өрө ытталлар!

Эһиги, Мэңэлэр, бары бухатыырдаргыт,

Үтүөкэн үлэ знамятын өрө уунааччыларгыт!

Төннүөђүм Мэңэбэр

СИВЦЕВ Степан Николаевич-Доллу

Үөскээбит алааспар кэлэммин Үлүскэн үөрүүбүн үллэстэ, Дуоһуйа-долгуйа тыыныађым. Сибэкки сыһыыга киирэммин, Үүнэр кун киистэтин кэтэһэ Чуумпуга иһийэн туруођум.

Бэстээх үрдүк мыраана,

Мин мантан барбытым,

Мэңэ халлаан анныттан Айан суолун туппутум.

Ийэлээх ађабын кэриэстээн, Дууһалыын нађыллык налыйа Саныађым эдэркээн кэмнэрбин, Оскуола боруогар тиийэммин

Ођо саас уйатын саната, Ууруођум току-ньээм алтаны.

Алаастар, алардар, сыһыылар Амарах бэйэђит долгуйа Ахтылђан ырыатын күүтэђит. Төннүөђүм дойдубар, Мэңэбэр, Тулаайах, сођотох буолбакка, Тулабын сырдатар дођордуун.

Киэн туттабын

Владимир Ильич Птицын

Киэн туттабын дьылђабынан - Орто дойдуга төрөөбүт,

Урааңхай дэтэн улааппыт Үөһэттэн ыйаахпынан!

Киэн туттабын дойдубунан - Киэң нэлэмэн Сахам сиринэн!

Күн көмүс ньээкэ уйабынан - Төлкөм түспүт Мэңэбинэн!

Киэн туттабын бэркэ астынан Кэмэ суох элбэх атаспынан, Хахха буолуох дойдум дьонунан, Халың хаан-аймах уруубунан!

Киэн туттабын олохпунан,

Үтүө кэргэн дођорбунан,

Үс мааны ођолорбунан,

Үктээн кэлбит чөм суолбунан!

Кин туттабын ааппынан - Саарбах суолу тутуспатах, Сиргэ-буорга тэпсибэтэх Саамай күндү баайбынан!

Культура эстафетата

И. Сосин тылл., П.Федоров мел.

Эстафета былаађынан

Эђэрдэлии көрсүһэннэр,

Эдэр эмэн бары түмсэн

Аартык суолун арыйаллар.

Ырыа, үңкүү, уран уустар,

Күөн күрэс, төрүт үгэстэр,

Утум быстыбат ситимэ

Туругурдун үйэлэргэ.

Эстафета- сайдыы суолун сађар

Айар-тутар ыччаттарга

Эстафета -күнтэн кынат үүннэрэн

Көтөр Мэңэ аартыктара!

Чөллөөх олох чүөмчүлэрин

Чэрчилэһэн түстэһэллэр,

Сиэрдээх быһыы чэбэр, чэгиэн

Силиктэрин ситэрсэллэр.

Кэлэр кэскил кэрэ дьоңңо

Үтүө үгэспит салђаннын,

Сөђүрүйбэт, умуллубат

Сулустары тырымнаттын.

Эстафета- сайдыы суолун сађар

Айар-тутар ыччаттарга

Эстафета -күнтэн кынат үүннэрэн

Көтөр Мэңэ аартыктара!

Мэңэттэн махтал!

(Сэргэй Васильевка-Борогонскайга)

Иван Брызгалов-Айанаас

«Мэңэлэр хайа үрдүгэр»-

Сэргэй, эн кынаттаах тылынан

Суруйбут алгыскын ылынан,

Мэңэлэр сайдабыт сылтан сыл,

Мэңэ ытык баһыыба бүгүн ыл!

«Мэңэлэр хайа үрдүгэр»-

Күүрээннээх уоххунан дайбыккын,

Кэрэни уонна Эн айбыккын,

Сүрэђи, дууһаны таарыйан,

Сүр күүстээх кэс тылы арыйан.

«Мэңэлэр хайа үрдүгэр»-

Курдаттыы көрбүккүн чулуутук

Киэргэппит бу этии­ улуутук,

Ыраастык эрэнэ санааңңын

Ыччакка эппиккин анааңңын.

«Мэңэлэр хайа үрдүгэр»-

Бу тылың түөстэргэ тэбэрин

Билбиккин күүс-уох эбэрин,

«Киэң Мэңэ» махтана саныыбыт

Кэрэни, махталы саныыбыт.

«Мэңэлэр хайа үрдүгэр»-

Очуоска уйалаах хотойдуу

Олохпут ырата хоһуун дуу,

Кэнэҕэс да сайдар үйэҕэ

Хаамсыһыаң кыайыылаах үлэҕэ!

Тапталлаах Мэҥэм сирэ

Лидия Боянакова, Табаҕа

Оҕо сааһым кэрэ кэмнэрэ,

Олоҕум уостубат уйгута,

Эдэр сааһым таптала,

Эрчимнээх үлэм түмүллүбүт сирэ

Тапталлаах Мэҥэм сирэ,

Үүнэ-сайда тур үйэлэргэ!

Таптыыбын киэҥ нэлэмэн алаастаргын,

Сибэккилээх хонууларгын,

Сиккиэр тыалтан долгуннурар,

Көҕөрөн көстөр күөллэргин.

Тапталлаах Мэҥэм сирэ,

Үүнэ-сайда тур үйэлэргэ!

Күүстээх үлэ үөһүгэр,

Үгүс үлэни көрсүбүт,

Үлэһит үтүө дьоннорбун,

Киэн тутта ааттыыбын!

Тапталлаах Мэҥэм сирэ,

Үүнэ-сайда тур үйэлэргэ!

Ыччат дьоммут инники күөҥҥэ.

Ырыа үҥкүү аргыстаах,

Саҥа олоҕу айан-тутан,

Силигилии сайдарын айхаллыыбын.

Тапталлаах Мэҥэм сирэ,

Үүнэ-сайда тур үйэлэргэ!

Сэрии ыар сылларын,

Сут-кураан дьылларын,

Эрдээхтик тулуйбут бар дьоммутун

Үйэлэргэ умнубат иэстээхпит!

Тапталлаах Мэҥэм сирэ,

Үүнэ-сайда тур үйэлэргэ!

Дьоллоох олохпут туһугар,

Тыыннарын толук уурбуттарга,

Дойдуларыттан арахсан сураҕа суох сүппүттэргэ,

Сүгүрүйэр аналлаахпыт!

Тапталлаах Мэҥэм сирэ,

Үүнэ-сайда тур үйэлэргэ!

Киэн туттабын Мэҥэм чулуу дьонунан

Елизавета Березкина, Нуораҕана “Суһум” түмсүү

Баай батталын утарбыт

Баһылай Манчаары,

Дойдутун көмүскүү

Дьоруойдуу охтубут Сүөдэр,

Мэҥэм сирин ыччаттара,

Мэҥэм хорсун уолаттара.

Атыыны-тутууну тэниппит

Аатырбыт атыыһыттара –

Маньыаттаах, Сахаарап,

Меценат Кушнарев

Мэҥэм сирин чулуулара,

Мэҥэм сирин эргиэмситтэрэ.

Саҥа олоҕу ыралаан

Сэбиэт былааҕын олохтоспут

Бөтүрүөп Халлааскы,

Киэсэ Өлөксүөйэп

Мэҥэм сирин ыччаттара,

Мэҥэм хоодуот уолаттара.

Олоҥхону, тойугу

Сурукка-бичиккэ тистэрэн

Олорон ааспыт олоҥхоһуттар

Ноорой, Чээбий, Кынат, Куттай

Мэҥэм сирин талааннара,

Мэҥэм сирин тойуксуттара.

Колхоһу, совхоһу туругурдубут

Бааллара бастыҥтан бастыҥ

Салайааччылар, биригэдьиирдэр,

Бэтэринээрдэр, агрономнар

Мэҥэм сирин дьонноро,

Мэҥэм туруу үлэһиттэрэ.

Уордьаннаах оҕуруотчуттар,

Ыанньыксыттар, бостууктар,

Мэхээньиктэр, суоппардар,

Тырахтарыыстар, тутааччылар

Мэҥэм үлэһит дьонноро,

Мэҥэм киэн туттуулара.

Үтүмэн оҕону үөрэппит,

Үөрэххэ, билиигэ такайбыт,

Учууталлар учууталлара

Улууспутугар үгэстэр.

Мэҥэм сирин үөрэхтээхтэрэ,

Мэҥэм сирин уһуйааччылара.

Үөрэҕи, үлэни баһылаабыт

Улуу өйдөөх дьоннорбут

Алтан сарын, Ларионов

Уонна онтон да атыттар

Мэҥэм сирин чулуулара,

Мэҥэм сирин билиилээхтэрэ.

Дьон олоҕун быыһыырга

Дьоһун олохторун анаабыт

Дуоктардар, эмчиттэр

Доруобуйа салаатыгар элбэхтэр

Мэҥэм үрүҥ халааттаахтара,

Мэҥэм сирин аанньаллара.

Култуура эйгэтигэр үлэлээбит

Артыыстар, ырыаһыттар

Күөлэһэп, Ходулов, Бэрииһэп

Марыына, Ноев, Мааппа

Мэҥэм сирин талааннара,

Мэҥэм сирин күөрэгэйдэрэ.

Ыччаты үҥкүүгэ уһуйбут

Уустаах, Кыталык Баһылай

Уостан түспэт ырыалардаах

Галя, Виталий, Аркадий

Мэҥэм сирин талааннара,

Мэҥэм сирин ылбаҕай ырыаһыттара.

Кэпсэлгэ киирбит күүстээхтэр

Кус быһыйдар, сүүрүктэр

Аан дойду бэртэриниин

Араас успуорка күрэхтэспиттэр.

Мэҥэм сирин дьонноро,

Мэҥэм сирин ыччаттара.

Ааҕааччы кутун туппут

Айымньылаах суруйааччылар

Хомоҕой тыллаах хоһоонньуттар

Нэһилиэктэргэ элбэхтэр.

Мэҥэм уус тыллаахтара,

Мэҥэм айар талааннаахтара.

Сут-кураан дьылларга

Онньооботох оҕо саастаах

Улуу Кыайыыны уһансыбыт

Сэрии, тыыл бэтэрээннэрэ

Мэҥэм сирин дьонноро,

Мэҥэм ытык кырдьаҕастара.

Үлэни өрө туппут

Үгэс үлэһит дьоннорбут

Үтүө холобур буолаллар

Үйэлэргэ умнуллубаттар

Мэҥэм сирин чулуулара,

Мэҥэм киэн туттуулара.

“Мэҥэлэр хайа үрдүгэр!”

Сүгэр үтүө ааппытын

Өрө тута сылдьыаҕыҥ

Өрөйөн-чөрөйөн биэриэҕиҥ!

Балаҕан ыйа, 2020 сыл

Мин Мэҥэ уолабын

Светлана Бугаева, Майа

Манчаары үйэтин саҥаттан

Мин аҕа саастаах көлүөнэм

Муҥутуур кыайыыны ситиһэн

Илгэлээх суоллары тэлийэр.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Киирсиилээх кэмнэргэ даҕаны

Кэскиллээх аартыгы арыйбыта,

Кеша убайбытын батыһан

Коммуна олоҕор тиийбитэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Саҥа кэмниин хардыылаан

Сайдыылаах комсомол буолбута,

Сахабыт дьонунуун сиэттиһэн

Суругу, үөрэҕи билбитэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Комсомол төлөннөөх сүрэҕэ

Кимиэллээх сорукка сиэппитэ,

Күргүөмнээх үлэҕэ ыҥыран

Килбиэннээх саҕаҕы аспыта.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Түрбүөннээх күннэри көрсүһэ

Түмсэннэр сэриигэ барбыттара,

Төрөөбүт сирдэрбитин көмүскээн

Төһөлөөх эрэйгэ тиксибиттэрэй?!

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Сэриигэ сылдьаннар даҕаны

Сахалыы сиэрдэрин туппуттара,

Сүөдэрбит хорсунун сөҕөннөр

Сэһэҥҥэ, ырыаҕа тиспиттэрэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Тыыннаахтар умнубат сыллара

Кытаанах тулуурга ииппитэ,

Тымныыттан куттаммат дьулуурдаах

Көлүөнэ ыччаты көтүппүтэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Эйэлээх олоххо төннөөт да

Колхозка, совхозка киирбиттэрэ,

Элэйбит иҥиирдэрин күүһүнэн

Күөх сааһы киэркэппиттэрэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Дьэбирики хайа, Алдан сүлүүдэ кэмбинээт

Тумус туттар киһибит

Тарас Десяткин үлэтин оҥкуллара,

Тахсар – үүнэр саҕахтара.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Арбита, Рафаэль ааттара ааттаммыта,

Колесов, Ходулов уостан түспэт буолбуттара,

Алексеев, Ноев ырыалара көппүттэрэ,

Көстөкүүн, Лэгэнтэй хоһоонноро бэчээттэммитэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Аан дойду киэҥ киэлитигэр

Академик Ларионов биллибитэ,

Байбал Шарин ситиһиитэ

Бүттүүн республиканы сөхтөрбүтэ.

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Таптыыр, ахтар, саныыр

Мэҥэм чулуу дьоно

Төлөннөөх сүрэхпин угуттуур,

Мэҥэни хайа үрдүгэр сирдиир!

Мин Мэҥэ уолабын,

Аҕа көлүөнэбинэн киэн туттабын!

Нөрүөн-нөргүй Мэҥэм

Анна Дьячковская – Борокуос, Нөөрүктээйи

Тимир суолбут тилигирээн

Тиийэн кэллэ Мэҥэҕэ

Тигинэччи кэлэн-баран

Тиэллэр таһаҕас арааһа.

Номох сэһэн төрдө

Нөрүөн-нөргүй Мэҥэм.

Сахам сирин аата

Саҕаланна Мэҥэм сириттэн,

Сайдыы суола арыллан

Сатарыы ааттанна Мэҥэм.

Номох сэһэн төрдө

Нөрүөн-нөргүй Мэҥэм.

“Мэҥэ хайа үрдүгэр” – диэн

Мээнэ ааттамматах эбит,

Маны туоһулуур күн бүгүн

Тимир суол ситимэ.

Номох сэһэн төрдө

Нөрүөн-нөргүй Мэҥэм.

03.09.2020

Мэҥэбин киэн тутта ааттыыбын

Мария захарова – Дойдууна, Балыктаах

Киэн туттабын

Мэҥэ буоларбынан

Балысхан сайдыы суолунан

Эрэллээхтик баран

Иһэрбитинэн.

Киэн туттабын

Өрүү инники күөҥҥэ

Көҕүлүүр-үөрэтэр

Бастыҥ үлэһит

Холобур буолар

“Маяк” дьоммутунан.

Киэн туттабын

Мэҥэни ааттатар

Үрдүк таһымнаах,

Үтүөкэн талааннаах

Норуотун аатырдар

Дьоһун дьоммутунан.

Киэн туттабын

Мэҥэм кэскилинэн

Сайдыы суолун тутуһар

Айар-тутар ыччаппынан,

Киэн туттабын

Мэҥэ буоларбынан!

Балаҕан ыйын 15 күнэ, 2020 сыл.

Мэҥэ Хаҥалас мин дойдум

Марфа Зыкова, Нөөрүктээйи

Сиргэ кэлбит,

Кииним түспүт,

Киһи буолан улааппыт,

Олох дьолун булларбыт

Мин киэн туттар

Сирим, дойдум!

Манна бааллар

Үлэни өрө тутан

Үгүһү, элбэҕи ситиспит.

Геройдар, лауреаттар,

Киэн туттар дьоннорбут.

Манна бааллар

Ыччаты иитиигэ маастардар,

Үөрэххэ, спорка

Угуйар, такайар

Талааннаах киэн туттар дьоннорбут.

Манна бааллар

Ыччаты иитиигэ маастардар,

Үөрэххэ, спорка

Угуйар, такайар

Талааннаах киэн туттар дьоннорбут.

Аныгы бириэмэ ирдэбилэ,

Мэҥэҕэ бастакы киирээччи,

Интернет,

Тимир суол тигинээн кэлбитэ

Олохпут уйгутун тупсарар.

Инники сайдыыны кэҥэтэр.

Сыл аайы суоллары оҥорон,

Сырыыбыт сыыдамныыр, түргэтиир.

Ыччаттарбыт барытын ылсаннар

Олоҕу салайсан иһэллэр,

Саҥалыы аныгы сайдыыны

олоххо киллэрэн туһунан,

тупсаран, оҥорон биэрэллэр.

Мэҥэм миэнэ, Мин дойдум,

Үүнэ, сайда, чэчирии

Үйэлэргэ эн Барҕар!

Мэҥэм сирэ нэлэһийэн,

Киэҥ сиринэн тайаан сытар.

Былыргыттан манна таптаан,

Саха таптаан түөлбэнэлэр.

Айылҕата,

ото маһа,

Сирэ-уота, күөллэрэ,

Улуу эбэ – Өлүөнэ,

Чэйиҥ, манна тэнийиҥ,

Олохсуйан үүнүҥ, сайдыҥ диэбиттии,

Ыҥыра, угуйа тураллар.

Хороҕор муостаах хонуутугар, сыспай сиэллээх сыһыытыгар,

Манна таптаан үөскүүллэр.

Баай байанай бээсэ турар булда хаһан да бараммат.

Отон, тэллэй

Арааһа үүнэр,

манна күөх тыабар.

Мэҥэ Хаҥалаһым

Мин дойдум

Сиргэ кэлбит сэрибиэйим,

Окко түспүт оҥоһуум,

Олус күүскэ таптыыбын,

Омуктарга биэрбэппин!

Аҕа дойду сэриитигэр,

Ийэ сири көмүскүү,

Эдэр дьоннор барбыттара,

Фашистардыын кыргыһа.

Уоттаах сэрии толоонугар,

Элбэх киһи хаалбыта.

Ийэ сирбит туһугар,

тыынын толук биэрбитэ.

Норуот модун күүһүнэн,

Улуу Кыайыы буолбута.

Уоттаах сэрии толоонуттан, хорсун буойун саллааттар,

Эргиллэннэр, кэлэннэр, эйэлээх олоҕу оҥорон,

Ийэ сирбитин чэлгитэн,

Олохпут салҕанан барбыта.

Саҥа олох сайдыбыта!

Мэҥэм сирэ үүнэр, сайдар.

Элбэх ыччат олохсуйар,

Үлэни, үөрэҕи өрө тутар-

Сайдыы киинэ буолабыт!

Мэҥэ Хаҥалас мин сирим!

Киэн туттар мин дойдум!

Үүнэ, сайда,

Чэчирии

Үйэлэргэ

Эн барҕар!

Төрөөбүт дойдубар тапталым

Надежда Зыкова – Сандаара, Бэдьимэ

Төрөөбүт дойдубар тапталбын

Уостубат иэйиибэр этэбин,

Туохха да тэҥнэммэт эбитин,

Күннэтэ күүһүрэн иһэрин.

Таптыыбын айылҕам кэрэтин,

Сайыҥҥы өҥүрүк куйааспын,

Тохсунньу тоһуттар тымныытын,

Саас кэлэр үөрүүлээх акэмнэрин.

Таптыыбын оһуохай тойугун,

Сахалыы дьиэрэйэр ырыабын,

Хомуһум алыптаах оонньуутун,

Олоҥхо дойдутун ыһыаҕын.

Таптыыбын сахалыы аспытын,

Айылҕа маанылыыр сир аһын,

Күөллэрбит, өрүспүт балыгын,

Сааскы кус минньигэс амтанын.

Таптыыбын сахалыы тылбытын

Сүүһүнэн тыллартан ордорон,

Кэскиллээх олоҕу түстүүгүн,

Эн модун, сөҕүмэр күүстээххин.

Таптыыбын мин сахам норуотун,

Тулуурдаах үлэһит дьоннорун,

Киэн тутта ааттыыбын ааттарын

Ханна да тиийдэрбин өрүүтүн.

08.04.2019.

Мэҥэбит барҕара туруохтун!

Светлана Иванова – Намыына, Бөкө

Сандаарар сарсыҥҥы күннэрдээх

Саханы салайсар саргылаах,

Сайдыыбыт-үүнүүбүт кэскиллээх

Сомоҕо күүһүнэн түмсүүлээх!

Хос ырыата:

Мэҥэбит барҕара туруохтун!

Инники кирбиигэ буолуоҕуҥ!

Күн тахсар дойдубут үрдүнэн

Сыдьаайар сардаҥа уотунан!

Талааннаах ыччаппыт талаһар

Түөлбэтин олоҕун симэҕэр,

Ыраны кынаттаан көтүтэр

Ыраахха дьулуһа дабайар!

Үйэлээх саҥаны тутаммыт

Үлэни уруйу этэбит,

Хайабыт үрдүгэр күн тыгар

Манчаары атынан көтүтэр!...

Арчылыыр алгыспын аныыбын,

Тапталлаах Мэҥэбэр аныыбын.

Манчаары Баһылай убайбыт

Сахалар биһиги геройбут,

Эйиигин киэн тутта ааттыыбыт

Манчаары сиэттэрэ буолабыт!

Сыһыыга сиэллэрэрэр сыспайдаах

Хонууга хороҕор муостардаах,

Эмис эт дэлэгэй астардаах

Үрүҥ ас илгэтэ быйаҥнаах.

Үлэһит үтүөтэ дьоннордоох

Сайдыыны салайсар ыччаттаах,

Удьуору утумнуур үгэстээх

Үөрүүнү үксэтэр талааннаах.

Мэҥэлэр тапталлаах улууспут

Айхаллаах инники кирбиигэ,

Күүспүтүн-кыахпытын түмэммит

Аар-саарга ааты туруоҕуҥ!

Сахабыт төлкөтө түстэнэр

Өбүгэ үгэһин ситимэр,

Сайдыылаах олохпут көстүүтэ

Мэҥэлэр тахсаллар чыпчаалга!

Ырыаҕа ылланар түөлбэлэр

Хоһооҥҥо хоһуллар бэйэҕэр,

Ахтылҕан тойугун аныыбын

Тапталбын Мэҥэбэр тиэрдэбин!

Саҥалыы олохпут сандаарар

Кустукпут өҥүнэн суһумнуур,

Ырабыт ырыата дьиэрэйэр

Сардаҥа кыымынан ыспахтыыр.

Кымыстаах чорооммун көтөҕөн

Айхалбын этэбин Мэҥэбэр!

Арылла тыргыйар аартыккар

Арчылыыр алгыспын аныыбын!...

10.02.2019 c.

Ытык дойду Мэҥэбит

Наум Киренскэй, Төҥүлү

Улуу эбэ эҥэригэр,

Талыы-талба сиригэр,

Бэстээх мыраан үрдүгэр

Мэҥэ киинэ килбэйэр.

Түҥ кэмнэртэн тардыылаах

Аарыгырар артыктаах

Айыы тыыннаах биһикпит

Ытык дойду Мэҥэбит.

Саҥа үйэ күөнүгэр

Сайдыы кылаан үөһүгэр

Ыстаал ыллык тиһиллэн

Тимир көлө тигиниир.

Уйгуну уһансаллар,

Быйаҥы басыһаллар

Бааллар манна чулуулар

Бачыым Байбал курдуктар.

Айар-тутар ыралаах,

Ырыа-тойук аргыстаах

Көхтөөх сайдам ыччаттаах

Мэҥэм сирэ саргылаах.

10.09.2020.

Мин Мэҥэм

Лана Константинова, Хаптаҕай

Киэн тутта ыллыыбын

Мин Мэҥэм туһунан

Баҕабын, тапталбын,

Баараҕай дойдубар.

Күн буолан күлүмнүүр

Мин мэҥэм сирэ

Көҥүлү туоһулуур

Бу орто дойдуга.

Кэрэтиэн мин Мэҥэм,

Киирбэт күн килбиэннэх иэнэ

Кэтит киэҥ

Килбэйэр килбиэнэ.

Мин Мэҥэм сиригэр

Дьон – норуот олорор

Үлэлиир, үөрэнэр,

Сынньанар, эриэккэс олоҕу уһансар.

Төрөөбүт дойдубар

Елена Лукина – Омоллоон Кыыһа, Хаптаҕай

Таптыыбын төрөөбүт дойдубун,

Өбүгэм түһэрбит түөрэҕин.

Хайа да сир муннугар тиийдэрбин

Мэҥэбин дэнэбин,

Киэн тутта ааттыыбын.

Таптыыбын кырыалаах кыһынын,

Чаҕылхай күннэрдээх сааскытын,

Сатыылыыр куйаастаах сайынын,

Көмүскэ сууламмыт күһүнүн.

Таптыыбын быйааҥнаах тыаларбын,

Нэлэмэн бааһына сирдэрин,

Үүнүүлээх ходуһа устунан

Тыраахтыр тэлэйэ сүүрэрин.

Таптыыбын быйаҥнаах тыаларбын,

Нэлэмэн бааһына сирдэрин,

Үүнүүлээх ходуһа устунан

Тыраахтыр тэлэйэ сүүрэрин.

Таптыыбын ырыаҕа хоһуллар

Дириҥ ис хоһонноох

Хас биирдии төрөөбүт түөлбэбин,

Үтүөкэн сэһэннээх кырдьаҕас дьоннорун.

Таптыыбын үлэһит ыччаппын,

Ийэтин аҕатын холобур оҥостон,

Кэскиллээх идэни баһылаан

Дойдутун ааттатта турарын.

Таптыыбын Мэҥэбин!

Бу дьоллоох олоҕу,

Тапталы, ыччаппын

Утары ууммуккар.

Сайдар тур, мин Мэҥэм!

Үйэлэр тухары.

Түөрэҕин түһэрбит

Өбүгэм дойдута!

Төрөөбүт дойду

Инна Николаева, Майа, “Таммахтар” түмсүү

Киһиэхэ төрөөбүт дойдута

Ананар үөһэттэн айыллан,

Ийэттэн үүтүнэн бэриллэр,

Аҕаттан сатабыл сиэринэн.

Киһиэхэ төрөөбүт дойдута

Улааппыт өрүһүн сүүрүгэ,

Оттообут ходуһан алааһа

Көҕөрө нэлийбит халааныҥ.

Киһиэхэ төрөөбүт дойдута

Тиэргэнэ олорбут өтөҕө,

Сайылык сибиэһэй салгына,

Аарыма хатыҥ лабаата.

Киһиэхэ төрөөбүт дойцдута

Өбүгэ төрдүтүн түөрэҕэ,

Удьуорбут утумун ситимэ

Кэскилбит оҕобут төрүүрэ.

Киһиэхэ төрөөбүт дойдута

Ураты туохха да тэҥнэммэт,

Биир эрэ сир баар киһиэхэ

Дууһаҕа, санааҕа, сүрэххэ.

Мэҥэм сирэ – Сахам сирэ

Марфа Ноговицына – Эйээнэ, Балыктаах

Саха буоларбынан, Сахам сирин таптыыбын,

Саамал ыраас салгыҥҥынан сайа тыынабын,

Алаастаргар, сыһыыларгар күөлэһийэн ылабын,

Айылҕалыын алтыһаммын дуоһуйабын дойдубунан.

Манна, Мэҥэм сиригэр төрөөбүтүм, улааппытым,

Үлэ үөрүүтүн билбитим, олох дьолун булбутум.

Манна, мэҥэм сиригэр төрөөбүтүм улааппытым,

Бары бииргэ тутуһаммыт сайдыы аартыгын дабайабыт.

Сайдыы суола арыллар Мэҥэм сиригэр –

Сахам сайдам ыччата саҥа олоҕу тутуһар.

Дьоллоох олох туонатыгар үүнэбит, сайдабыт,

Дьоһун сайдыылаах олоҕу бигэтик түстүүбүт.

Мэҥэм сирэ – Сахам сирэ буоларынан

Уруйдуубун, айхаллыыбын, киэн туттабын!

Мэҥэлэр хайабыт үрдүгэр үйэлэргэ

Сахабыт былааҕа тэлибирии туруоҕа!

Балаҕан ыйын 1 күнэ, 2020 сыл.

Мин төрөөбүт дойдум туохтан саҕаланар?

Василий Оконешников, Нөөрүктээйи

Онньуунан үктэммит олооччу этэрбэстээх,

Оҕонньордоох эмээхсин сиэн оҕолоро буолан,

Отун, маһын аһаан улааппыт

Улуу сыһыыларым хонууларыттан.

Эбэлэрим түөрт түһүмэҕэр

Араастаан кэрэтийэн көстөр

Абылаҥнаах айылҕаларыттан.

Тохсунньу ый туманнаах күннэригэр

Тоҥсоҕой көтөр тоҥ маһы

Тоҥсуйан тобугуратарыттан.

Сандал саас салаллан кэлиитэ,

Эбэлэрин эргиччи кэрээбэккэ этэр кэҕэтиттэн,

Өрөөбөккө үөтэр өтөнүттэн.

Күн үөһэ ойуоҕуттан күөрэгэй чыычаахтара

Кый салгыҥҥа көтөн дьирибинэһэн,

Көмүс чуораан дорҕооннорун

Көхтөөхтүк түһэрэллэриттэн.

Улуу сыһыым уолбаларын уутугар

Суугунаһа көтөн соҕурууттан кэлбит,

Солотуулаах куорсуннаах солун көтөрдөр мустан

Сааһыт аймах санаатын көтөҕөллөрүттэн.

Саймаархай салгыннаах самаан сайыҥҥа

Алаастарын ача күөх отторун

Аһаан абыраммыт атыыр оҕус

Арҕаа сайылыкка айаатаан лаҥкынатарыттан.

Көмүс өҥүнэн көөчүктээбит

Күһүн тиийэн кэлиитигэр

Улахан эбэм оттонор хонуутугар

Кэбиһиилээх оттор кэчигирээн туралларыттан.

Мин төрөөбүт дойдум туохтан саҕаланарый?

Эһэм оҕонньор эдэригэр туттубут,

Элбэх сылларга эмээхсининээн олорбут,

Эмэҕирэн, кырдьан сууллубут,

Эргэ өтөхпүт төҥүргэһиттэн.

Батталлаах бардам баайдарга

Батыйа кылаанын кылбаппыт,

Баппатах Манчаары Баһылай

Маҥан атыттан түһэн,

Үүн тиэрбэһинии харахтарынан

Үөрэ, сырдыгы көрөн,

Өттүктээн, сыынньанан ааспыт

“Моҕотой аартыгын”, өҥөйө үүммүт ,

Маанылаах тиит маһыттан.

Мин төрөөбүт дойдум туохтан саҕаланарый?

Уҥуор көҕөрөн көстөр “Ытык хайаттан”,

Улуу Туймаада хонуутуттан,

Өбүгэ саҕаттан үҥпүт-сүктүбүт

Үс саханы өлбөт үйэлээбит

Үтүөкэннээх Өлүөнэ эбэбититтэн.

“Саҥа сайылыктан”, “Төрүттэн”, “Ой Бэстэн”,

“Ой Бэс” анныгар туттубут,

Оҕолорум улааппыт,

Оччугуй дьиэлээх уһаайбабыттан.

Мин төрөөбүт дойдум туохтан саҕаланар?

Эдэр, оҕо сааспыттан элбэхтик сааламмыт,

Сааскы күннэр саһарҕаларыттан көрсүбүт

“Мөһөөх” хомотун утары сытар

“Мөөһүрүм” күөрэтиттэн.

Оҕону үөрэтиигэ олохпун анааммын,

Уһуннук үлэлээбит оскуолам боруогуттан,

Амарахтык санаһар, атас, доҕор дьоммуттан,

Умсугутуулаах олоҥхо тойугуттан.

1983 c.

Мэҥэ Хаҥалас

Елизавета Попова – Бааттаах Кырата, Майа

Айан аартыга буолбут

Алын Бэстээхтэн аттанан,

Аар Майаҕа дьаарбайан

Аммаҕа тиийэҕин

Аалай сибэкки көрүөҕүҥ,

Дьэдьэҥҥэ тиксиэҕиҥ.

Курааннаабыт улууска

Элиэнэттэн оботторон

Мэҥэбит өлбөт уутуттан

Турбанан ыытабыт,

Күөх солко тэлгиибит.

Тыаны суугунатабыт.

Хос ырыата

Мэҥэ – айан аартыга.

Мэҥэ –тимир суоллаах,

Мэҥэ – уу магистраллаах.

Мэҥэ – гаас ситимнээх.

Мэҥэ – үлэһит ыччаттаах,

Мэҥэ – үүнүү, сайдыы киинэ

Тохтоон турбут тутуугар

Тимир тиһилик суолунан

Таас тутуу матырыйаалын

Толору тиэнэммит

Тигинэтэн тиийэн

Тэлгэһэҕэр тиэрдиэхпит.

Бэстээх бэтэрээ биэрэгэр

Биллэр-көстөр маҕаһыынтан

Бэрэмэдэйгэр батаран,

Бэйэҥ баҕаҕынан

Биэрэн ыытыахпыт

Бастыҥ ыһык арааһын.

Төҥүлүттэн быһалыы

Тус-хоту улуустарга

Турба бөҕө илдьэн

Тардыахпыт гааспытын.

Тоҥуй тоҥус аймах

Тоҥоллоро тохтуоҕа!

Сайдыы суолун сүрүнэ

Елена Прокопьева, Хочо “Таммахтар”

Сайдыы суолун сүрүнэ

Силбиир киинэ, дьиҥ үөһэ,

Илин-арҕаа ситимэ

Дойду тэбэр сүрэҕэ.

Мэҥэм хайа мындаатыгар

Куруук бастыҥ ахсааныгар,

Мэлдьи кыайыы үктэллэнэн

Өрөгөйдөөн чулуу дэтэн!

Улуу, сүҥкэн дьоруойунан

Ааттаах биллэр дьонунан,

Ааттыын-суоллуун кэрэтинэн

Биһирэнэр дойдум Мэҥэм.

Мэҥэм хайа мындаатыгар

Куруук бастыҥ ахсааныгар,

Мэлдьи кыайыы үктэллэнэн

Өрөгөйдөөн чулуу дэтэн!

Үөрэх, үлэ, үтүө дьарык

Сайдар суолга сүрүн сорук,

Күүстээх таптал дойдубар

Тэбэр түөспэр, сүрэхпэр.

2020 сыл.

Сайда тур, Манчаары дойдута!

Елена Прокопьева, Хочо “Таммахтар”

Өлүөнэ өрүһү туорааммын,

Дойдубар Мэҥэҕэ тахсабын,

Өрдөөҥү кэмнэри санааммын,

Долгуйан – манньыйан ылабын.

Бу манна, Мэҥэҕэ баар эбээт

Манчаары төрөөбүт алааһа

Бу манан кылбаҥнаан ааспыта

Манчаары өргөстөөх батаһа.

Мин Мэҥэм – Манчаары дойдута,

Мин Мэҥэм – көҥүл, дьол уйата,

Сарсыҥҥы сайдыыбыт аартыга,

Сахабыт кыраайын муннуга.

Сайда тур, Манчаары дойдута,

Сүрэҕи үөрүүнэн ыллата,

Сыдьаай дуу, Мэҥэбит ыччата,

Сырдыкка-кэрэҕэ талаһа!

Манчаары айанныыр

Петр Свешников, Дьабыыл

Ол тумул аннынан

Маҥан ат уунаҥныыр,

Үйэни уҥуордаан

Манчаары айанныыр.

Киэҥ Мэҥэ долгуйа,

Эн уолгун көрсүөҕүҥ!

Кэтэспит ийэлии

Сылаастык кууһуоҕуҥ!

Арыылаах чагдата

Суугунуу тоһуйуо,

Төрөөбүт буор сыта

Сүрэҕэр ньүөлүйүө.

Ийэ сир хатыҥа

Киистэнэн сапсыйыа,

Күөх суугун ырыата

Дууһатын толоруо.

Өрөгөй ырыата

Киниэхэ ананыа!

Охсуспут ырата

Туолбутун туоһулуо!

Маҥан ат элэҥниир,

Манчаары айанныыр.

Ол ууммут илиигэ

Батыйа килбэҥниир.

Мэҥэм сирин сайдыыта

Мария Сергеева, Майа

Таптыыр Мэҥэм сирэ –

Биһиги дойдубут, төлкөбүт,

Төрөөбүт биһикпит.

Кини сайдыбыт суоллары

Ыраҥалаан көрүөҕүҥ.

Сааһылаан кэпсиэҕиҥ.

Элбэх сыллары уҥуордаан,

Мэҥэни Мэҥэ дэтэн,

“Мэҥэлэр хайа үрдүгэр”

Баалларын дакаастаан

Араас кэмнэргэ олорон кэллилэр

Көлүөнэлэри солбуйан,

Бастыҥтан бастыҥнар,

Геройдар, лауреаттар.

Кинилэр ааттарын умнубакка

Холобур ыччакка оҥостон

Кэллибит билигин үйэттэн.

Ким билбитэй, таайбытай?

Баатара эдэр уолчаана

Кырыыстаах ол уоттаах сэриигэ

Днепры харбаан туоруоҕуҥ,

Сэрии хонуутугар

Геройдуу охтуоҕуҥ?!

Албан аата үйэлэргэ хаалыааҕын?

Ол Мэҥэ уола

Герой Федор Попов.

Сахам сирин тыйыс айылҕатын

Дьииннээхтик утаран

Өлгөм үүнүү геройдара

Кимнээх буолбуттарай?

Лауреат Гаврил Егоров,

Оҕуруотчут Екатерина Новгородова –

Кинилэри холобур оҥостобут бастакынан.

Киһи өйө сытыытын

Туохха да тэҥнэммэтин

Академик Владимир Ларионов

Аан-дойду таһымыгар

Ааттаппыта Мэҥэтин.

Алаас-сыһыы аайытын

Хороҕор муостаах,

Сыспай сиэллээх

Сыллата Мэҥэҕэ эбиллэрин,

Хайгыы мстиэ этэ

Сылгы иитиитин бастыҥа

Герой Афанасий Степанов.

Рынок тыйыс тыыныгар

Аныгы үйэҕэ үлэнэн,

Сыал-сорук туруорунан,

Хаһаайыстыба тэринэн,

Сүөһү иитэн төлөһүтэн,

Аата киэҥник билиннэ,

Республикаҕа иһилиннэ.

Ол саха хоһуун дьахтара –

Далбар хотун Таисия Десяткина.

Мэҥэ сиригэр газ киирэн,

Күөх уота умайан,

Дьон-сэргэ өрөгөйдөөн,

Үөрүүтүн үллэстэн

Көрдө Мэҥэ сайдыыбытын!

Ким урут билбитэй?

Мэҥэ сирин иэниттэн,

Дойду араас муннугунан,

Сыыйыллар тимир суолунан

Айанныаҕын кининэн?

Мэҥэм төрүт сирэ-уота

Сайдар баараҕай тутууларынан.

Үөрэ көрөбүт сир аайытын,

Үөрэх-билии кыһаларын,

Үтүөкэн таас оскуолаларын,

Олорор эгэлгэ дьиэлэрин,

Кыраһыабай кулууптарын.

Мэҥэлэр ааттыыллар махтанан,

Мэҥэ үтүөлээх тутааччыларын.

Николай Докторовы – таас тутуу маастарын,

Василий Никаноровы – Ленин уордьанын кавалерын.

Үйэлээх тутуулары Мэҥэҕэ

Салгыыллар эдэрдэр билигин.

Манчаары Баһылай саҕаттан

Мэҥэлэр сырдыкка тардыһар

Кэрэни кэрэхсиир

Дьон буолан кэллилэр.

Аар-саарга аатырбыт

Кыталык ансаамбыл,

Бааллар ахсаана биллибэт

Артыыстар, мелодистар,

Ырыаһыттар, тойуксуттар,

Уран тарбахтаах маастардар,

Бэртээхэй спортсменнар.

Кинилэр албан ааттара

Мэҥэни элбэхтик киэргэтэр

Сырдыкка-кэрэҕэ угуйар.

Мэҥэбитинэн киэн туттан,

Сайдыытыттан астынан,

Мэҥэ өссө сайдыаҕын,

Атыттартан бастыаҕын,

Дьиҥ-чахчы итэҕэйэн,

Эдэрдэргэ тиэрдиҕин

Олохпутун салҕыаҕын.

“Мэҥэлэр хайа үрдүгэр”

Бэргэн бу этиини

Өрө тутуоҕун үйэлэргэ!

Киэн туттуоҕун талыы-мааны дьоммутунан,

Киэн туттуоҕун бастыҥ ыччаттарбытынан,

Киэн туттуоҕун Мэҥэбитинэн!

Сайда тур Мэҥэбит

Надежда Сидорова, Майа

Былыргы дьыллартан бу сиргэ

Сөбүлээн, уутуйан үөскээбит

Эллэй эһэбит сиэттэрэ

Биһиги Мэҥэлэр буолабыт.

Сайда тур, Мэҥэбит,

Тапталлаах улууспут!

Кэнчээри ыччатын

Кэскилэ тэнийдин!

Үлэни, үөрэҕи дьүөрэлээн

Үрдүккэ, сырдыкка дьулуһан,

Үүнэрэ, сайдара кэрэтиэн,

Үтүөкэн дьоннордоох дойдубут.

Биһиги Мэҥэбит

Марфа Куличкина

Уйгулаах олоҕу уһансар соруктаах,

Киэҥ сырдык кэскиллээх, кэрэҕэ баҕалаах,

Саҥаны айыыга бэрт элбэх этиилээх

Сылайбат сыралаах үлэһит дьоннордоох.

Инники күүтүүлээх, элбэххэ эрэллээх,

Кэтэһэр, киэн туттар бөҕөстөөх, быһыйдаах,

Үлэҕэ, сэриигэ үгүс дьон геройдаах

Сайаҕас салгыннаах биһиги Мэҥэбит.

Наука салаатын доктора буолбуттар,

Ырыаһыт, тойуксут талааннаах ыччаттар,

Аар-саарга аатырбыт үтүөлээх артистар

Аан бастаан Мэҥэттэн кинилэр үүннүлэр.

Суугунас солколуу дойдубут чэлгийэр,

Алаас сир аайыттан үүт, сүөгэй дэлэйэр,

Буолакка үүнүүлээх бурдукпут долгуйар,

Күн көмүс көмүөлүн кытары ыллаһар.

Мин дойдум Мэҥэм

Анисия Скрябина – Сайда, Балыктаах

“Иэйии”, “Таммахтар” түмсүүлээр

Айылҕа анаан оҥорбут курдук,

Аҥаат муҥаат киэҥ хочолордоох,

Көнө талыы алыы сыһыылардаах,

Кылыгырас уулаах эбэлэрдээх

Дьон сэргэ сөбүлээн олохсуйар,

Дьоһун үтүөлээх геройдаах,

Талба талааннаах тахсар биһигэ,

Туйгун ыччата сыллата сайдар

Суон сурахтаах суккуллар Суолабыт,

Тапталлаах маҥан таас Майабыт,

Тупсан сайдар кииммит Бэстээхпит,

Саҥа үйэҕэ да киэн туттуубут

Мичийэ үөрэбин төлкөм түспүт,

Мин күн сирин көрбүт түһүлгэбит,

Мааны дойдубун иэйэ туойабын,

Мэҥэ Хаҥалас – чэчирии турдун

20.02.2020

Манчаары Баһылайбыт

Александр Спиридонов – Сайдам, Нөөрүктээйи

Батталлаах үйэ баайдарын

Батаһынан таһыйбыт,

Бардам былаас баалкылыырын

Барачыастаан хааллыбыт

Саха омук чулуута,

Харса суоҕа, хоодуота

Киэн туттаммыт ааттыыбыт,

Манчаары Баһылайбыт.

“Арыылааххын” олус ахтан

Иэйэн-куойан туойарыҥ.

Күүстээх санаа кынаттанан

Хаатыргаттан куотарыҥ.

Кыра-хара кыаммат дьоҥҥор

Дурда-хахха буолаҥҥын

Чуумпу дьолу тус олоххор

Түстээбэккэ хаалбытыҥ

Түүлгэ киирэр Өлүөнэҕэр,

Туймаадаҕар тапталыҥ

Кэнчээри көлүөнэҕэр

Өлбөт-сүппэт аналыҥ!

Дойдум миэнэ Мэҥэ-Хаҥалас

Сардана Трифонова, Балыктаах

Саймаархай сааскы күн

Сардаҥатын ыспахтаан

Кэскиллээх олох туһугар

Саҥа саҕахтары арыйан

Дойдум миэнэ сайдар, тупсар,

Кэрэхсэнэ биһирэнэр.

Өҥүрүк куйаас сайыҥҥа

Саамал кымыс утахтанан

Үгүрү-сүгүрү үлэһит дьонум

Үгүһү, элбэҕи кыайа тутан

Мындыр, кэрэ көстүүлэри

Үмүөрүтэн дьэндэтэллэр.

Күлүмнэс күннүүн тэҥҥэ

Көмүс күһүнү уруйдаан

Ырыа, тойук аргыстаах

Ыллам-дьэллэм майгылаах

Ытыктанар эбэлэрдээх

Байанайдаах баай тыалаах.

Томороон тымныы кыһынныы

Тулхадыйбат тус санаалаах

Туохтан да иҥнибэт-толлубат

Туруук таастыы тулааһыннаах

Бу барыта мин киэн туттуум

Мэҥэ-Хаҥалас мин дьолум!

Балаҕан ыйын 9 күнэ 2020 сыл.

Мэҥэ-Хаҥалас мин дойдум

Лариса Харитонова – Хопто, Майа

Мэҥэ Хаҥалас мин дойдум,

Күөллээх-нүөллээх алааһым,

Алаһа уунар сылааһым,

Сайдар сайдам улууһум.

Улуу Эбэни батыһа

Салгын киэҥин эҕирийэ,

Элбэх нэһилиэк нэлэһийэ

Үүнэр-сайдар үлүһүйэ.

Үлэһит үтүө дьонноро

Сыра уурар барыга,

Айар-тутар соруга

Сытыы-мындыр сүрэҕэ.

Мэҥэм сэмэй ыаллара

Сүөһү, оҕуруот сыаллара,

Үрүҥ илгэ мааллара

Тыабыт сирин дьоллоро.

Мэҥэм халлаан анныгар,

Аныгы олоҕу тутуһа,

Мэндиэмэннэр талаһа

Киэркэйэллэр дьэндэһэ.

Норуот малын хааччыйар

Тимир суолбут тигиниир,

Элбэх сири ситимниир

Дойдубутун тирэхтиир.

Маннык үүнэр тэтимник

Ытык мааны улууспут,

Мэлдьи таптыыр,киэн туттар

Мэҥэ-Хаҥалас дойдубут!

Балаҕан ыйын 21күнэ, 2020 сыл

Мэҥэбит чэчирии сайдаҕын

Марфа Харитонова – Чөмчүүнэ, Балыктаах

Өлүөнэ эбэбит үрдүгэр

Кэскиллээх олоҕу түстэһэр,

Аан дойду аартыгын арыйан

Мэҥэбит чэчирии сайдаҕын.

Кэрэ кэм сайдыытын туоһута

Тимир суол тигинии айаннаан,

Түүннэри күннэри сыыйыллан

Тохтолу билбэккэ собуллар.

Манчаары сиэннэрэ ыччаттар

Мэҥэбит былааҕын көн тута,

Уйгулаах олоҕу уһанса

Уруйдуу айхаллыы туойаллар.

Таптыыбын төрөөбүт дойдубун

Төгүрүк алааспын, өтөхпүн,

Төлкөлөөх түөрэҕим түспүт

Төҥүлү эбэбин, Мэҥэбин.

Мэҥэм сирэ барахсан

Изабелла Яковлева, Майа

Ким бу орто дойдуга

Таптаабат буолуоҕай

Төрөөбүт алааһын...

Ама ким сүрэҕин сылааһын

Анаабат буолуоҕай

Төрүт сир

Бигэнэр биһигэр...

Улааппыт, төрөөбүт сирин

Орто дойдуга кэлбит эрэ барыта

Киэн тутта ааттыахтаах,

Умнубакка мэлдьитин санаан

Махтана сылдьыахтаах...

Мин эмиэ, мин эмиэ

Астына ахтабын,

Манньыйа үөрэбин

Эн сылаас биһиккэр

Төрөөбүт аналбыттан!

Кыһынын хааргар ыраастанан,

Сааһын салгыҥҥар чэбдигирэн,

Сайынын күҥҥэр угуттанан,

Күһүнүн тэҥҥэ түбүгүрэн

Сыл аайы саҥалыы сайдабын...

Төрөөбүт Мэҥэм сирэ барахсан,

Бүппэт уһун үйэҕэр,

Бараммат баайгынан чэлгийэн,

Үтүө ыччаккынан аатыран

Кэҥии, сайда, тэнийэ тур!